Cập nhật hướng dẫn sử dụng thuốc bởi các Thầy Thuốc
Loading...
Sử dụng cả thuốc chống trầm cảm và liệu pháp tâm lý là phương pháp phổ biến trong điều trị trầm cảm ngày nay. Trong quá trình sử dụng thuốc, bệnh nhân cần lưu ý để kịp thời thông báo với bác sĩ và cùng nhau đề xuất phương án xử trí thích hợp.
Các loại thuốc chống trầm cảm
Theo các bác sĩ, giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM cho biết, Để tăng hiệu quả trong điều trị trầm cảm, thường xuyên kết hợp hai nhóm thuốc trầm cảm cùng với các loại thuốc chống rối loạn lo âu và loạn thần. Dưới đây là các nhóm thuốc phổ biến được sử dụng trong điều trị trầm cảm.
Nhóm thuốc SSRI, bao gồm sertraline, paroxetine, fluoxetine, citalopram, có tác dụng chọn lọc ức chế tái hấp thu serotonin – chất dẫn truyền thần kinh ở não, giảm triệu chứng trầm cảm. Được ưa chuộng vì hiệu quả cao và tác dụng phụ thấp so với các loại thuốc khác. Các tác dụng phụ có thể xuất hiện như đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, tiêu chảy, khô miệng, sụt cân, mất ngủ, và rối loạn chức năng tình dục.
Nhóm thuốc SNRI, bao gồm venlafaxine, duloxetine, desvenlafaxine, ức chế tái hấp thu serotonin và norepinephrine ở não. Tác dụng phụ thường gặp bao gồm chóng mặt, buồn nôn, táo bón, đổ mồ hôi, và rối loạn chức năng tình dục.
Nhóm TCA, bao gồm imipramine, doxepin, desipramine, amitriptyline, ức chế tái hấp thu serotonin, norepinephrine, và các thụ thể alpha-adrenergic, histamine H1, muscarinic M1. Đây là nhóm thuốc chống trầm cảm ba vòng, ít được sử dụng do gây nhiều tác dụng phụ mặc dù hiệu quả cao trong điều trị. Tác dụng phụ thường gặp bao gồm mờ mắt, chóng mặt, suy giảm trí nhớ, táo bón, khô miệng, bí tiểu, nhịp tim nhanh, huyết áp hạ, và rối loạn chức năng tình dục.
Nhóm MAOI, bao gồm isocarboxazid, phenelzine, tranylcypromine, ức chế hoạt động của enzym monoamin oxydase, ngăn chặn phá vỡ các chất dẫn truyền thần kinh như serotonin, norepinephrine và dopamin. Thường chỉ được sử dụng khi các nhóm thuốc khác không đạt hiệu quả, vì có thể gây nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng như tăng cân, hạ huyết áp tư thế và rối loạn chức năng tình dục.
Nhóm Atypical antidepressants, gồm trazodone, mirtazapine, bupropion, ảnh hưởng đến chất serotonin, norepinephrine và dopamine trong não. Đây là nhóm thuốc chống trầm cảm không điển hình, có thể gây ra tác dụng phụ như chóng mặt, hạ huyết áp, khô miệng, và táo bón.
Lưu ý khi sử dụng thuốc chống trầm cảm
Theo giảng viên tại trường Cao đẳng Dược Hà Nội, Mặc dù việc sử dụng thuốc chống trầm cảm cần được chỉ định bởi bác sĩ, nhưng bệnh nhân cần lưu ý các thông tin sau:
- Theo dõi tác dụng phụ: Nếu xuất hiện các biểu hiện như nhức đầu, chóng mặt, buồn nôn, mất ngủ, táo bón, khô miệng, buồn ngủ ban ngày, kích động, căng thẳng, hoặc giảm chức năng tình dục, cần thông báo ngay cho bác sĩ để kiểm tra xem có phải là tác dụng phụ của thuốc hay không.
- Quan tâm đến nhóm đối tượng: Trong trường hợp sử dụng thuốc trên nhóm trẻ em, thanh thiếu niên và thanh niên, cần giám sát chặt chẽ do thuốc có thể làm tăng nguy cơ triệu chứng nặng hơn và suy nghĩ về tự tử.
- Đối với người cao tuổi: Bệnh nhân cao tuổi có triệu chứng trầm cảm như ít ngủ, suy giảm trí nhớ, lo lắng, buồn rầu cần được phát hiện sớm, và việc sử dụng thuốc cần được hạn chế trong thời gian dài.
- Xem xét hiệu quả sau 3 tháng: Nếu sau 3 tháng sử dụng thuốc mà không có cải thiện, cần xem xét lại việc sử dụng thuốc trầm cảm, vì bệnh có thể trở nặng hoặc do tác dụng phụ.
- Chọn lựa và tư vấn bác sĩ: Việc chọn thuốc cần phải phù hợp với tình trạng sức khỏe hiện tại, lịch sử thuốc và tình trạng tâm thần khác. Thông tin đầy đủ và tư vấn của bác sĩ là quan trọng để chọn lựa thuốc phù hợp.
- Ngưng sử dụng thuốc đột ngột: Nếu muốn ngưng hoặc giảm liều, đặc biệt là với những loại thuốc có thời gian bán hủy ngắn, cần giảm liều từ từ để tránh các triệu chứng như buồn nôn, nhức đầu, đổ mồ hôi, co cơ, mất ngủ, tăng huyết áp, và nhịp tim nhanh.
Để đạt hiệu quả cao trong điều trị trầm cảm, quan trọng nhất là thăm khám sớm và tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ, đặc biệt là với nhóm bệnh nhân cao tuổi.
Nguồn: thaythuoc.edu.vn
