Cập nhật hướng dẫn sử dụng thuốc bởi các Thầy Thuốc
Loading...
Đề cập đến cái tên “Lẻ bạn”, có thể có những người thấy nó xa lạ. Tuy nhiên, sau khi đã nhìn thấy, bạn sẽ nhận ra rằng loài cây này vô cùng quen thuộc, có thể gặp ở bất kỳ nơi nào như bồn hoa trước nhà, công viên, nhà hàng, quán cà phê,… Có thể điều này là do vẻ đẹp ưa nhìn và dễ chịu của nó. Tuy nhiên, điều ít người biết đó là loài cây này còn được sử dụng làm thuốc chữa bệnh.
Hình dáng thực vật
Theo các bác sĩ, giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM cho biết, Cây Lẻ bạn (Tradescantia discolor L’Hér), còn được biết đến với các tên khác như cây Sò huyết, cây Lão bạng,… thuộc họ Thài lài.
Đây là loại cây thảo lớn, có tuổi thọ kéo dài. Thân cây cao khoảng 30 – 45cm, đường kính 2,5 – 5cm, không phân nhánh và có lá bọc xung quanh.
Lá lẻ bạn không mang cuống, gân lá song song
Lá dài từ 18 – 28cm, rộng 3 – 5cm, không có cuống, mọc gần đất và phủ kín thân cây. Lá có bẹ, dày, có thể đầu lá tù hoặc nhọn. Mặt trên lá màu xanh lục, có lõm, mặt dưới màu tím nhạt. Gân lá mọc song song.
Cụm hoa hình tán, nằm trong 2 lá đài ghép lại giống như hình dạng của một con sò. Hoa gồm 3 lá đài, 3 cánh hoa màu trắng vàng, 6 nhị gần bằng nhau và bầu có 3 ô. Thường ra hoa vào mùa hè.
Quả nang dài 3 – 4mm, có 3 ô, khi chín nở thành mảnh vỏ, chứa một hạt có góc và cứng.
Cây Lẻ bạn thích ánh sáng và chịu được nhiều loại đất khác nhau, từ đất đá sỏi đến đất đồi, đồng bằng và ven biển. Với hệ thống rễ mạnh mẽ và khả năng thích ứng với môi trường rộng lớn, cây này được trồng làm cảnh rộng rãi ở nhiều nơi.
Nguồn gốc của cây Lẻ bạn xuất phát từ vùng nhiệt đới của châu Mỹ, sau đó được du nhập và phát triển dần dần ở các khu vực nhiệt đới và á nhiệt trên thế giới. Trong khi không rõ ngày chính xác cây này được du nhập vào Việt Nam, nhưng nó đã tồn tại từ lâu trong nền văn hóa và cảnh quan của đất nước.
Ngoài việc làm cây cảnh, Lẻ bạn còn được trồng phổ biến vì quan niệm rằng nó mang lại may mắn, tài lộc và bình an cho gia đình, cũng như có khả năng xua đuổi tà khí.
Bộ phận sử dụng
Bộ phận của cây được sử dụng để làm thuốc là hoa và lá.
Cây thường ra hoa hàng năm, thường vào khoảng tháng 4, khi đó người ta hái hoa để sử dụng. Còn lá có thể thu hoạch được quanh năm
Hoa và lá được sử dụng làm thuốc
Sau khi thu hoạch, hoa và lá có thể sử dụng tươi hoặc phơi khô dưới bóng râm để dùng sau này. Để bảo quản dược liệu khô, cần đặt ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ẩm ướt và ánh nắng trực tiếp.
Công dụng
Theo giảng viên tại trường Cao đẳng Dược Hà Nội, Cây Lẻ bạn được sử dụng rộng rãi trong y học dân gian và thảo dược với nhiều công dụng điều trị bệnh, bao gồm:
- Giảm ho và viêm họng: Hoa Lẻ bạn có tính mát, giúp làm dịu cổ họng và giảm viêm, làm giảm ho và các triệu chứng ho do viêm nhiễm.
- Làm mát huyết và giải độc: Tính mát của hoa Lẻ bạn có thể giúp làm mát huyết, giải độc và lọc máu, giúp cơ thể loại bỏ độc tố và tăng cường sự lưu thông của huyết khối.
Cây lẻ bạn trị ho và các bệnh hô hấp
- Chữa các chứng ho ra máu và chảy máu: Hoa Lẻ bạn có tính mát, có thể giúp cơ thể kiểm soát các vấn đề về máu như ho ra máu, đi ngoài ra máu và các trường hợp chảy máu do nguyên nhân huyết bị nhiệt.
- Điều trị viêm khí quản và mạn: Tính mát và tác động làm dịu của hoa Lẻ bạn có thể giúp giảm viêm và giảm các triệu chứng của viêm khí quản cấp và mạn.
- Chữa bệnh lao bạch huyết: Cây Lẻ bạn được sử dụng như một phần của phương pháp điều trị cho bệnh lao bạch huyết.
- Giảm các triệu chứng liên quan đến phổi nóng: Hoa Lẻ bạn được sử dụng để giảm các triệu chứng như viêm họng, ho, đờm đặc vàng, cảm giác nóng trong người và cảm giác khát nước.
- Trị cảm sốt, ho và nhức đầu: Cây Lẻ bạn có tính mát và tác động làm dịu, có thể giúp giảm sốt, ho và nhức đầu khi mắc các bệnh cảm lạnh.
- Xử lý tình trạng lỵ và tiện không đều đặn: Tính mát và tác động làm dịu của hoa Lẻ bạn có thể giúp điều trị tình trạng lỵ và tiện không đều đặn.
Bài thuốc tham khảo
Cách sử dụng cây Lẻ bạn như sau
- Dùng hoa và lá tươi: Mỗi ngày dùng khoảng 40 – 60 gram cho hoa và lá tươi. Nếu là hoa và lá khô, có thể dùng khoảng 15 – 30 gram mỗi ngày. Chế biến bằng cách đem sắc nước uống.
- Một số người cũng sử dụng cây Lẻ bạn để nấu canh, cũng có tác dụng làm mát máu và mang lại cảm giác dễ chịu trong cơ thể.
Bài thuốc
Hỗ trợ điều trị viêm khí quản
Bài 1: Sử dụng 15 gram hoa Lẻ bạn và 5 gram vỏ núc nác, đem sắc với 600 ml nước cho đến khi còn khoảng 100 ml, sau đó chia thành 2 lần uống trong ngày.
Bài 2: Rửa sạch 15 gram hoa Lẻ bạn, thái nhỏ, trộn với 10 gram mật ong hoặc đường phèn. Hấp trong nước cách thủy khoảng 15 – 20 phút. Chia thành 2 lần uống trong ngày.
Chữa đi tiểu ra máu
Sử dụng 15 gram hoa Lẻ bạn, 30 gram rau má, 30 gram diếp cá, 10 gram rễ cỏ tranh và 10 gram râu bắp. Rửa sạch và sắc cùng khoảng 600 ml nước cho đến khi còn 150 ml. Uống 2 – 3 lần trong ngày, trong khoảng 5 – 7 ngày.
Chữa cảm sốt, ho và đau đầu
Sử dụng 15 gram hoa Lẻ bạn, 10 gram rễ cây chòi mòi, và 10 gram vỏ cây kim phượng hoa vàng. Phơi khô và thái nhỏ, sau đó đổ vào ấm với 500 ml nước cho đến khi còn 100 ml. Uống 2 lần trong ngày.
