Y sĩ Y học cổ truyền nói gì về thảo dược cát sâm?

Cát sâm là tên 1 loại thảo dược có nhiều tác dụng trong việc chữa các bệnh về đường hô hấp, suy nhược cơ thể… Cùng tìm hiểu công dụng và cách sử dụng loại thảo dược này qua bài viết dưới đây nhé.

Cát sâm là một loại cây nhỡ, thân gỗ có tên khoa học là Milletia speciora Champ. Cát sâm có cành mọc tựa, dài hàng mét. Thường cành non có nhiều lông mềm như nhung, màu trắng; sau nhẵn, màu nâu. Lá kép lông chim lẻ, cuống lá dài phủ đầy lông; lá cây chét hình mũi mác thuôn dài hoặc hình bầu dục, gốc hình tròn đầu nhọn, trên mặt màu lục sẫm, có lông ở gân, mặt dưới phủ lông dày màu trắng, gân lá thành mạng rất rõ. Cây thường ra hoa cào tháng 7 đến tháng 9 hàng năm, hoa cát sâm thường mọc thành cụm dạng chùy, chiều dài 10-25 cm, Có rất nhiều bông hoa màu trắng ngà. Lá hoa bắc dạng lá; đài hoa có răng hình tam giác, mặt ngoài có phủ đầy lông. Tràng của hoa nhẵn ở mặt ngoài; hoa có bộ nhụy 2 bó; bầu có lông. Cát sâm ra quả tháng 10-12. Quả dạng dẹt, phủ lớp lông mềm, quả chứa 4-5 hạt có vỏ khá dày,và màu đen.

Theo Đông y cây cát sâm có tính bình, vị ngọt có công dụng làm thuốc mát tỳ (tẩm gừng) bồi dưỡng cơ thể (tẩm mật), lợi tiểu (dùng sống). Dân gian thường dùng để chữa một số bệnh như dưỡng tỳ, trừ hư nhiệt, nhiệt kết, bổ trung ích khí, đau đầu, đau bụng.

Theo giảng viên Trung cấp Y học cổ truyền Nghiêm Tuấn Anh hiện đang giảng dạy tại Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn, cát sâm được dùng nhiều trong chữa ho, các bệnh viêm phế quản… phòng và chữa suy nhược cơ thể nên vị thuốc được quý như sâm. Ngoài ra cát sâm còn có những công dụng tuyệt vời như:

Chữa cảm nắng: Sâm sắn, mạch môn, cát căn, cam thảo đất – mỗi vị dùng 12-20g; sắc lấy nước uống.

Chữa cảm sốt, khát nước: Cát sâm và cát căn 12 g, cam thảo 4g; nước 400 ml, chỉ sắc còn 200ml; chia uống 3 lần trong ngày.

Bài thuốc đông y chữa ho khan, ho dai dẳng,cơ thể suy yếu, sốt khát nước: Cát sâm và mạch môn đều dùng 12 g, thiên môn và vỏ rễ dâu 8 g; đun nước 400ml, sắc chỉ 200 ml; dùng chia 3 lần uống trong ngày.

Chữa chứng khát nước, nhức đầu, bí tiểu tiện: Cát sâm 30 g, thái lát đem tẩm mật và sao vàng; sắc nước 400ml, chỉ sắc còn 200ml; chia uống 3 lần trong ngày.

Chữa cảm nắng với triệu chứng đổ mồ hôi, sốt nóng, ho khan; hoặc trẻ nhỏ bi nóng ấm về đêm, trằn trọc ngủ không yên.

Chữa cơ thể suy nhược, kém ăn: Cát sâm tẩm cùng nước gừng, đem sao vàng nhỏ lửa; ngày dùng 30 g, sắc nước 400ml, chỉ sắc còn 200 ml; chia uống 3 lần trong ngày.