Cỏ ngọt thường được quảng cáo là lựa chọn an toàn và lành mạnh thay thế đường, có khả năng làm ngọt thực phẩm mà không gây tác động tiêu cực đến sức khỏe liên quan đến đường tinh luyện. Tuy nhiên, lo ngại về an toàn của cỏ ngọt vẫn còn – đặc biệt là đối với những người có cơ địa nhạy cảm.
Cây cỏ ngọt
Theo giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM cho biết, Cỏ ngọt là chất làm ngọt tự nhiên xuất phát từ lá cây cỏ ngọt (Stevia rebaudiana), không chứa calo và ngọt gấp 200 lần so với đường, phù hợp cho việc giảm cân và kiểm soát lượng đường.
Mặc dù cỏ ngọt mang lại lợi ích sức khỏe như giảm đường huyết và cholesterol, các sản phẩm thương mại khác nhau có chất lượng không đồng đều. Nhiều sản phẩm được tinh chế cao và kết hợp với các chất tạo ngọt khác, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe. Các dạng ít chế biến hơn chưa được nghiên cứu đầy đủ về an toàn.
Các loại sản phẩm cỏ ngọt
Cỏ ngọt có nhiều loại và phương pháp chế biến khác nhau. Ví dụ, Truvia là một dạng phổ biến được chế biến từ hỗn hợp cỏ ngọt, sử dụng chiết xuất rebaudioside A (Reb A) cùng với các chất làm ngọt khác như maltodextrin và erythritol.
Trong quá trình sản xuất Truvia, lá cỏ ngọt được ngâm trong nước và lọc qua cồn để tách ra Reb A. Chiết xuất này sau đó được làm khô, kết tinh và kết hợp với các chất làm ngọt và độn. Reb A tinh khiết không được kết hợp với các chất tạo ngọt khác hoặc cồn đường.
Lá cỏ ngọt xanh ít được chế biến hơn, thường được sấy khô và nghiền. Mặc dù được coi là tinh khiết, nhưng sản phẩm này chưa được nghiên cứu kỹ lưỡng về tính an toàn như Reb A.
Sự an toàn và liều dùng
Steviol glycoside, được chiết xuất từ cây cỏ ngọt như Reb A, đã được FDA công nhận là an toàn và có thể sử dụng trong thực phẩm tại Hoa Kỳ. Tuy nhiên, các loại cỏ ngọt thô và chiết xuất từ lá cỏ ngọt vẫn chưa được FDA chấp thuận do thiếu nghiên cứu.
FDA, SCF và EFSA xác định mức tiêu thụ steviol glycoside hàng ngày tối đa là 4 mg mỗi kg cơ thể. Mặc dù nhiều sản phẩm cỏ ngọt được công nhận là an toàn, nhưng các nghiên cứu đã chỉ ra rằng chúng có thể ảnh hưởng khác nhau đối với một số người, đặc biệt là dựa trên tình trạng sức khỏe và độ tuổi. Do đó, người tiêu dùng cần chú ý đến lượng sử dụng.
Tiểu đường
Người bệnh tiểu đường có thể sử dụng cỏ ngọt như một lựa chọn thay thế, nhưng cần cẩn trọng khi chọn sản phẩm. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng cỏ ngọt là an toàn và hữu ích trong việc kiểm soát đường máu ở bệnh nhân tiểu đường type 2.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng một số sản phẩm cỏ ngọt có thể chứa các chất tạo ngọt khác như dextrose và maltodextrin, có thể làm tăng đường máu. Sử dụng những sản phẩm này ở mức độ hợp lý hoặc chọn chiết xuất cỏ ngọt nguyên chất có thể giúp duy trì đường máu ổn định hơn đối với người bị tiểu đường.
Phụ nữ mang thai
Theo giảng viên tại trường Cao đẳng Dược Hà Nội, Dù có hạn chế về bằng chứng an toàn trong thời kỳ mang thai của cỏ ngọt, nghiên cứu trên động vật cho thấy steviol glycoside, như Reb A, không gây tác động tiêu cực đến sinh sản hoặc thai kỳ khi sử dụng ở mức độ vừa phải. Các cơ quan chức trách đã đánh giá glycoside steviol là an toàn cho người lớn, bao gồm cả trong thời kỳ mang thai.
Tuy nhiên, nghiên cứu về cỏ ngọt nguyên lá và chiết xuất thô còn hạn chế. Vì vậy, trong thời kỳ mang thai, tốt nhất là sử dụng các sản phẩm chứa glycoside steviol đã được FDA chấp thuận thay vì các sản phẩm nguyên lá hoặc thô.
Trẻ nhỏ
Cỏ ngọt có thể giúp giảm lượng đường tiêu thụ, đặc biệt là có lợi cho trẻ em. Thay thế đường bằng cỏ ngọt có thể giảm nguy cơ mắc bệnh tim ở trẻ, làm giảm mức triglyceride và cholesterol, và hỗ trợ việc kiểm soát cân nặng. Tuy nhiên, việc theo dõi lượng tiêu thụ là rất quan trọng, vì trẻ em có thể dễ dàng vượt quá giới hạn hàng ngày được chấp nhận cho cỏ ngọt. Hạn chế việc tiêu thụ thực phẩm chứa cỏ ngọt và các chất tạo ngọt khác như đường có thể giúp ngăn ngừa tác động phụ không mong muốn và hỗ trợ sức khỏe tổng thể
Nguồn: thaythuoc.edu.vn