Sâm Ngọc Linh hay còn gọi là sâm Việt Nam, đã từ lâu được thế giới công nhận là loại sâm quý bên cạnh sâm Trung Quốc, sâm Hàn Quốc và sâm Mỹ… là loại thảo dược có tác dụng giải độc tố, chống lão hóa, hồi dương, tăng sức đề kháng và hỗ trợ phòng bệnh ung thư. Công dụng kỳ diệu của Sâm Ngọc Linh khó thể diễn tả hết về việc phục hồi và tăng cường sức khỏe con người. Tôi cùng các bạn đi tìm hiểu nhé!
- Tìm hiểu một số bài thuốc đông y giúp điều trị táo bón hiệu quả
- Tìm hiểu công dụng và những bài thuốc đông y từ cây Chùm ngây
- Những thông tin cần biết về vị thuốc Đông y cây cỏ sữa lá nhỏ
Tìm hiểu chung về Sâm Ngọc Linh
Tên gọi khác: Sâm Việt Nam, sâm Trúc, sâm khu 5 (sâm K5), cây thuốc giấu.
Tên khoa học: Panax vietnamesis. thuộc họ Nhân sâm (Araliaceae).
Đặc điểm thực vật
Cây thuộc thảo, thân đứng, chiều cao khoảng 50 – 80 cm, sống lâu năm.
Thân rễ nạc, dài 20 – 40 cm, mọc bò ngang, có nhiều đốt, không phân nhánh. Cây còn có nhiều vết sẹo do lá tàn lụi hàng năm để lại trên thân rễ.
Lá: gồm 3 – 4 lá kép chân vịt mọc vòng. Riêng từng lá kép có 5 lá chét, hình mác dài 10 – 15 cm, rộng 3 – 5 cm, mép có khía răng nhỏ.
Hoa có màu vàng lục, mọc thành tán đơn ở ngọn thân, cuống dài.
Quả hạch, hình trứng, màu đỏ sau chuyển dần sang đen. hạt hình thận màu trắng có vân.
Phân bố và Lịch sử phát hiện Sâm Ngọc Linh
Dược sĩ CKI Nguyễn Quốc Trung – giảng viên Cao đẳng Dược TPHCM chia sẻ, Thảo dược được phát hiện tại khu vực núi Ngọc Linh ở độ cao hơn 1.500m thuộc địa phận giáp ranh giữa 2 tỉnh KonTum và Quảng Nam vào những năm 70 của thế kỷ trước, và đã phát hiện ra loài sâm quý hiếm nhất thế giới này.
Sâm được mọc dưới tán cây lớn, lớp đất có nhiều mùn, nhiệt độ thích hợp ban ngày từ 20°C – 25°C, ban đêm 15°C – 18°C. Đây là loại sâm này có đặc điểm là có thể sống rất lâu, có khi lên tới 100 năm hoặc lâu hơn, cây sinh trưởng khá chậm. Cây con sau 3 năm đầu bắt đầu nó rụng lá, mỗi năm cây rụng lá một, và nó để lại trên thân củ nó một sẹo. Vì thế, việc căn cứ vào vết sẹo (mắt) có trên củ Sâm chúng ta sẽ dễ dàng nhận biết được độ tuổi của Sâm.
Bộ phận sử dụng
Chủ yếu là thân rễ, củ, ngoài ra cũng có thể dùng rễ con và lá.
Thành phần hóa học
hoạt chất Saponin và axít amin dài hơn nữa.do nhiều kết quả nghiên cứu mới nhất bổ sung thêm danh sách. Theo ông Nguyễn Bá Hoạt cán bộ Viện Dược liệu thì về mặt hoá học, rễ cũ và thân rễ sâm Ngọc Linh hiện nay đã phân lập được 52 saponin trong đó 26 saponin thường thấy ở sâm Nhật, Triều Tiên, sâm Mỹ. Ngoài ra còn chứa những thành phần dược chất quý hiếm khác như:
- 19 Saponin loại pamaran chứa trong lá sâm
- 7 hợp chất polyaceytylen.
- 17 acid amin:phenylalanine,leucine,isoleucine,lysine,threonine,valine,tryptonphan, methionine..
- 20 nguyên tố vi lượng: Fe, Cu, Co, K…
- Các glucid, lipit và tinh dầu 0,1%.
- Các vitamin như B2, B12, E, …
: Những thành phần dược chất có trong cây Sâm Ngọc Linh
Công dụng – tác dụng của Sâm Ngọc Linh
Sâm Việt Nam, Sâm Ngọc linh được mệnh danh là một thần dược quý hiếm cần phải được bảo tồn và phát triển rộng hơn nhờ những tác dụng tuyệt vời mà loại thảo dược có thể mang lại cho sức khỏe con người.
Đó là nhờ sự dồi dào các Saponin nên tác dụng của thảo dược này cũng đa dạng hơn các loại sâm khác
- Tác dụng trong điều hòa hoạt động tim mạch:
Theo Lương y Phùng Tuấn Giang, Chủ tịch Viện nghiên cứu phát triển y dược cổ truyền Việt Nam Sâm Việt Nam có rất nhiều tác dụng tốt: nâng cao huyết áp trong trường hợp huyết áp thấp, bồi bổ khí huyết, gia tăng và tái tạo tế bào hồng cầu từ đó kích thích hoạt động lưu thông máu. Đồng thời còn có tác dụng làm ổn định đường huyết và ngăn ngừa các bệnh lý về tim mạch, làm giảm hàm lượng cholesterol xuất hiện trong máu như: Xơ vữa động mạch, rối loạn nhịp tim và hỗ trợ điều trị, điều hòa huyết áp thấp rất hiệu quả.
– Giúp người bệnh dễ thở và làm long đờm trong các bệnh lý phế quản và giảm đau trong viêm họng, ngăn chặn sự tái phát của các cơn hen. Trong bệnh đái đường. Sâm có tác dụng hiệp lực đối với các thuốc hạ đường huyết
- Tác Dụng đối với bệnh nhân ung thư:
Thảo dược này giúp người bệnh giảm đau, tăng cường hệ miễn dịch, giảm các tác dụng phụ của liệu pháp xạ trị, hoá trị như ăn ngủ kém, da khô, rụng tóc, thiếu máu …nâng cao thể trạng, kéo dài sự sống. Có nhiều trường hợp bệnh nhân ung thư ở giai đoạn cuối dùng sâm Ngọc Linh tươi 20-40g/ngày hoặc 6-10g khô/ngày để giảm đau, tốt hơn cả thuốc giảm đau thông thường, kể cả nhóm opiat.
Bệnh nhân khi dùng sâm Ngọc Linh, không cần phải dùng Morphine nữa và nó còn giúp sức khoẻ cải thiện lên rất nhiều. Tiêu biến tế bào lạ, tái tạo tế bào lành, hạn chế khối u phát triển, phòng chống được các mầm mống gây ung thư.
3. Tác dụng chữa trị gan nhiễm mỡ rất hiệu quả.
Theo các Dược sĩ Cao đẳng Dược, hiện nay Sâm Ngọc Linh được sử dụng trong quá trình phục hồi, cải thiện bệnh gan nhiễm mỡ. Do có thành phần dược tính, dưỡng chất cao, nên thảo dược này mang đến hiệu quả chăm sóc sức khỏe, sắc đẹp rất tốt.
Với hàm lượng các dược chất như Triterpenes, Germanium, Adenosine, các vitamin… thảo dược này có khả năng làm giảm lượng cholesterol trong tế bào gan và máu giúp ngăn ngừa sự tích tụ mỡ trong chữa trị bệnh gan rất hiệu quả.
- Tác dụng trong việc tăng cường sinh lý
Các saponin trong sâm có tác dụng giúp thúc đẩy sản sinh hàm lượng nội tiết tố sinh dục, điều hòa ổn định tốt nội tiết tố có trong cơ thể ở cả nam và nữ. Từ đó làm gia tăng cảm giác hưng phấn, chức năng sinh lý cải thiện, chất lượng đời sống tình dục của cả hai giới nâng cao. Nên chất lượng đời sống vợ chồng được cải thiện. Thảo dược còn có khả năng tăng cường sức khỏe cho các chú “tiểu binh”.
Nên làm tăng cường sức khỏe cho nam giới trong chuyện chăn gối vợ chồng.
- Tác dụng bồi bổ, nâng cao thể trạng, tăng sức đề kháng
Với những người gầy thì dùng Sâm Ngọc Linh là Phương pháp để tăng cân rất hiệu quả
Bởi thảo dược này cung cấp rất nhiều chất dinh dưỡng, chất khoáng cần thiết cho cơ thể và các nguyên tố vi lượng. Dùng sâm Ngọc Linh mỗi ngày sẽ giúp bạn có giác ngủ tốt hơn, ăn ngon miệng hơn.
Bạn hãy thử dùng Sâm Ngọc Linh một thời trong vòng 1 tháng bạn có thể tăng lên từ 2 đến 5 cân, giúp bạn có được thân hình đầy đặn như mơ ước.
Bên cạnh đó, thảo dược này còn có tác dụng tăng cường khả năng miễn dịch của cơ thể.
kích thích hệ tiêu hóa, Có tác dụng kháng khuẩn: trên các chủng vi khuẩn Gram (+), nhất là trên chủng vi khuẩn Streptococcus gây viêm họng.
Sâm có tác dụng hiệp lực với một số kháng sinh thông dụng như: Erythromycin, Ampicillin, Bactrim, Tetracyclin, và không gây ảnh hưởng trên hệ vi khuẩn lành tính ở ruột như các kháng sinh.
- Tác dụng trong việc chống trầm cảm và stress
Tác dụng chống stress: chủ yếu do hoạt động của hợp chất M – R 2.
Được thể hiện rất rõ ở sâm này trên cả stress vật lý và stress tâm lý mà còn giúp phục hồi các rối loạn do stress gây ra như loét dạ dày, làm mất cảm giác đau, giảm khả năng miễn dịch… trong khi đó sâm Triều Tiên, Hàn Quốc, không có tác dụng này.
Tác dụng trong phòng chống trầm cảm: uống một lần 200mg/kg và liều 50 – 100 mg/kg Sâm Ngọc Linh được chứng minh là có tác dụng chống trầm cảm và nên uống trong thời gian 7 ngày sẽ có hiệu quả tôt.
Cách sử dụng
Để dùng hiệu quả thường có 3 cách cơ bản sau:
Dùng trực tiếp
Ngậm sâm: Củ Sâm Ngọc Linh sau khi làm sạch, thái thành từng lát mỏng, ngậm đến khi mềm thì nuốt. Ngày ngậm 3 lần, lần ngậm 1 lát. Giúp cho người chán ăn, mệt mỏi, người mắc bệnh lâu ngày, phổi yếu, hô hấp kém.
Pha trà: Dùng 1-3g Sâm Ngọc Linh thái lát hoặc tán bột mịn, cho vào bình trà đổ nước sôi vào và đợi khoảng 5 phút là có thể uống như trà, có mùi thơm rất đặc trưng.
Sử dụng làm thuốc
– Tác dụng hỗ trợ điều trị một số loại bệnh như thiếu máu, tiểu đường, ung thư, cơ thể suy nhược.
– Cách nấu: dùng 10g Sâm Ngọc Linh đã thái lát mỏng, thêm 1,5 lít nước, đun nhỏ lửa trong 25-30 phút thì tắt bếp. Chia thành nhiều lần uống hết trong ngày, dùng cả nước lẫn sâm.
Ngâm rượu
– Sâm Ngọc Linh tươi nguyên củ rửa sạch, để ráo nước, rửa sơ với rượu trước khi ngâm.
– Tỷ lệ ngâm là cứ 1kg Sâm ngâm với 10 lít rượu trắng khoảng 40 độ,
– Thời gian ngâm là từ 2-4 tháng. Mỗi ngày nên dùng từ 1-3 ly nhỏ khoảng 30ml là đủ.
– Tác dụng tốt cho nam giới bồi bổ sức khỏe, tăng cường sinh lực và kích thích ăn uống ngon miệng. Không dùng cho người đang mắc bệnh gan, thận
Một số lưu ý khi sử dụng Sâm Ngọc Linh
Để hiệu quả của Sâm đạt cao nhất và tránh những trường hợp xấu xảy ra đối với cơ thể.
Nên kiêng kị sau:
- Không dùng Sâm khi ăn cùng hải sản, củ cải vì có thể làm giảm và mất tác dụng của sâm.
- Không được dùng đồ kim loại để nấu vì sẽ làm giảm đi hiệu quả của sâm.
- Không nên uống nước sâm với trà chung mà hãy uống cách khoảng 2 giờ
- Dùng đúng liều lượng theo chỉ dẫn của chuyên gia.
- Hạn chế dùng chất kích thích. Ăn uống, nghỉ ngơi điều độ, hoạt động thể thao lành mạnh.
Những người không nên dùng:
–Tuyệt đối Phụ nữ đang mang thai không được sử dụng vì Sâm tăng co bóp thành tử cung nên sẽ gây ảnh hưởng đến thai nhi.
– Tránh dùng Sâm vào buổi chiều hoặc tối đối với người mất ngủ.
– Đối với trẻ em, chỉ nên dùng khi trẻ bị suy dinh dưỡng, còi xương, thiếu máu, suy nhược cơ thể,…
Chính nhờ sự dồi dào các Saponin nên tác dụng của Sâm Ngọc Linh cũng đa dạng hơn các loại sâm khác. Đây thực sự là một món quà sức khỏe vô cùng quý giá mà thiên nhiên đã ban tặng cho con người chúng ta, hãy tham khảo các thầy thuốc cách thức và liều lượng để đạt hiệu quả tốt nhất.
DsCKI: Nguyễn Quốc Trung