Với một cái tên đẹp và là một loại gia vị được dùng phổ biến, cây đinh hương còn có thể mang lại nhiều bài thuốc chữa bệnh đầy hữu ích. Trong Đông Y, thảo dược này có công dụng làm ấm hệ tiêu hoá, chữa đau bụng do lạnh, trị nấc, kích thích tiêu hoá. sát trùng trong nha khoa. Bên cạnh đó, bạn còn có thể trở nên xinh đẹp hơn chỉ nhờ loại thực phẩm này đó. Để tìm hiểu về công dụng và cách dùng như những điều cần biết về Đinh hương, hãy cùng tôi tìm hiểu trong bài viết sau nhé.
- Tìm hiểu một số bài thuốc đông y giúp điều trị táo bón hiệu quả
- Tìm hiểu công dụng và những bài thuốc đông y từ cây Chùm ngây
- Những thông tin cần biết về vị thuốc Đông y cây cỏ sữa lá nhỏ
Mô tả đặc điểm chung
Tên gọi khác: Đinh tử, Đinh tử hương, Cống đinh hương,.
Tên khoa học: Syzygium aromaticum thuộc họ Sim (Myrtaceae).
- Mô tả đặc điểm thực vật
Cây thuộc nhỡ, sống lâu năm, cao 12 – 15 m.
Lá mọc đối, hình bầu dục nhọn, có phiến lá dai. Nụ hoa xẻ thành 4 thùy. Các nụ hoa có chiều dài khoảng 10–17 mm, dày 1- 2mm và có màu đỏ sẫm.
Hoa mọc thành xim nhỏ chi chít và phân nhánh ở đầu cành, khi chín có màu đỏ tươi.
Quả mọng dài, cà có đính các lá đài ở xung quanh. Mỗi một quả thường chỉ có chứa một hạt duy nhất.
2.Phân bố
Dược sĩ CKI Nguyễn Quốc Trung – giảng viên Cao đẳng Dược TPHCM chia sẻ, Thảo dược này vốn có nguồn gốc ở vùng đảo Moluc thuộc Indonexia. Cây ưa chuộng khí hậu nóng ẩm ở vùng có độ cao dưới 200 – 300m. Hiện nay được trồng ở các nước nhiệt đới thuộc châu Á và Châu Phi.
Ở nước ta, Thảo dược này hiện vẫn đang được nhập khẩu đa phần từ bên ngoài.
3. Thu hái và sơ chế, Bảo quản
Thu hái vào tháng 9 – 10 hằng năm. Thời điểm nụ hoa bắt đầy chuyển dần từ màu xanh sang màu đỏ hồng.khi hái có thể để nguyên cuống hoặc ngắt bỏ phần cuống đi đều được.
phơi hoặc sấy nhẹ cho khô rồi bảo quản dùng dần.
Dược liệu cần bảo quản trong túi kín và để nơi thoáng mát.
Bộ phận dùng
Nụ hoa chính là bộ phận của cây được dùng để làm vị thuốc.
Thành phần hoá học
- Hoạt chất chính của Đinh hương là tinh dầu chiếm tới 15 – 20%. chủ yếu là 80 đến 85% eugenol Và 2-3% axetyleugenol. Có một chất sesquitecpen là caryophyllen. Một ít dẫn xuất ceton (metylamylxeton) ảnh hưởng tới mùi của tinh dầu và các este.
- Nụ đinh hương chứa từ 10-12% nước, 5 – 6% chất vô cơ, rất nhiều gluxit, 610% lipit, 12% tanin.
Tác dụng dược lý
Đinh hương có vị cay, tê, tính ấm và mùi thơm mạnh.quy vào 4 kinh: Tỳ, Thận, Vị và Phế.
Theo Đông y
Công dụng: Ấm tỳ vị, bổ thận tráng dương, giảm đau, giáng nghịch khí,
Chủ trị: Đau bụng, kích thích tiêu hóa, sát trùng răng miệng, lạnh tay chân, chữa phong thấp, nhức mỏi, đau xương, …
Theo y học hiện đại:
Hỗ trợ dạ dày: Nước chiết xuất Đinh hương làm tăng co bóp dạ dày, có thể làm giảm đầy hơi đau bụng, tăng cường tiêu hóa và giảm buồn nôn và nôn.
Tác dụng kháng khuẩn: Đinh hương đã được chứng minh chống lại một số chủng vi khuẩn và nấm. Thực nghiệm cho thấy tác dụng diệt khuẩn hoàn toàn chống lại tất cả các mầm bệnh truyền qua thực phẩm đã được thử nghiệm Escherichia coli (E. coli), Staphylococcus aureus và Bacillus cereus
Thuốc trừ giun: Dịch chiết xuất nước cũng như tinh dầu đều có tác dụng kháng khuẩn rất mạnh. Ức chế ở mức độ khác nhau với trực khuẩn lao, tụ cầu khuẩn, trực khuẩn viêm phổi, trực khuẩn phó thương hàn, trực khuẩn Bruce và phẩy khuẩn tả.
Tác dụng giảm đau: Tinh dầu Đinh hương (một lượng nhỏ) có thể khử trùng khoang sâu răng và phá hủy dây thần kinh của nó. Do đó làm giảm đau răng.
Công dụng, liều dùng
Công dụng:
Làm ấm vùng bụng, trừ nôn, trừ nấc.
Chủ trị: Chữa một bệnh đường tiêu hoá gây tiêu lỏng, tiêu phân sống, bụng đau lạnh, tiêu chảy, nôn mửa. Ngoài ra còn trị được nấc cụt lâu ngày.
Vị thuốc này còn được dùng làm gia vị trong nấu ăn, để chế biến với các món ăn có tính lạnh như thịt vịt,…
Liều dùng: từ 1-4 g/ngày dưới dạng thuốc sắc, hoặc tán.
Một số bài thuốc kinh nghiệm trong chữa bệnh:
1.Chữa trị nấc cụt lâu ngày, nôn, ợ sữa ở trẻ em
Bài 1: Cần có 3g đinh hương, tai hồng, đảng sâm, sinh khương mỗi vị 10g
Đem sắc lấy nước uống trong ngày. Uống 1 thang thuốc/ngày.
Bài 2: 3g đinh hương, 10g bạch truật, 5g sa nhân. Đem tán tất cả vị thuốc thành dạng bột mịn.
Mỗi lần lấy uống 2 – 4g với tần suất 2 – 3 lần/ngày chung với nước sôi ấm.
2.Chữa trị lở ở đầu vú
Chuẩn bị: 10 – 20 đinh hương khô cùng 1 ít dầu mè hoặc dầu mù u.
Đem dược liệu tán thành bột mịn.
Nếu vết lở ướt thì rắc trực tiếp bột này vào vết thương 2 – 3 lần/ngày.
Nếu vết lở khô thì trộn bột với dầu mè hoặc dầu mù u rồi bôi trực tiếp lên cũng với tần suất 2 – 3 lần/ngày.
3.Chữa trị viêm loét dạ dày tá tràng thể hư hàn
Bài 1:4g đinh hương, 6g ngũ linh chi, 1đương quy,diên hồ sách mỗi vị 10g.
Đem tán thành bột mịn rồi trộn đều. uống khoảng từ 3 – 6g/lần với nước sôi ấm.
2 – 3 lần/ngày. Tuyệt đối không dùng trong trường hợp chảy máu không dừng.
Bài 2: 30g đinh hương, bột long cốt, mẫu lệ mỗi vị 300g, 120 bột mì.
Đem tán thành bột mịn rồi trộn đều và gói thành từng bao 6g. uống 1 bao/lần với tần suất 2 – 3 lần/ngày. viêm loét dạ dày kèm triệu chứng ợ chua nhiều đáp ứng tốt.
- Chữa trị mụn đinh râu
Chuẩn bị: Đinh hương và đọt ngọn của cây dứa dại theo tỷ lệ 1:2.
Thực hiện: đem rửa sạch rồi giã nát và đắp trực tiếp lên vị trí tổn thương.
Nên dùng băng để có thể cố định lại.
- Chữa trị ngạt mũi, nhức đầu, cảm cúm
Chuẩn bị: Tinh dầu đinh hương, quế, bạc hà, long não, sa nhân và hồi.
Đem đun tất cả các dược liệu trên thành dạng cao xoa. chỉ cần lấy 1 ít cao để bôi xoa vào các vị trí như thái dương, mũi, hay gáy.
- Bài thuốc chữa phong thấp, nhức mỏi, đau xương, chân tay lạnh
Chuẩn bị: đinh hương 20g, long não12g, 250ml cồn 90 độ.
Thực hiện: Cho dược liệu ngâm với cồn trong 7 ngày đêm đậy nắp lại. Sau đó lọc bỏ phần bã đi. Khi sử dụng, lấy bông y tế thấm vào thuốc rồi bôi trực tiếp lên vị trí đau nhức và massage.
Thực hiện 1 – 2 lần/ngày. Nên thực hiện vào buổi tối trước khi đi ngủ hoặc sáng khi vừa thức dậy.
- Bài thuốc chữa chống hôi miệng
Chuẩn bị: 1 nụ đinh hương.
Đem giã dập nát dược liệu rồi bọc vào bông. dùng nút vào mũi hay nhai và ngậm khi sử dùng.
- Bài thuốc Loại bỏ bỏ mụn trứng cá và làm đẹp da:
Đinh hương và dịch chiết xuất của đinh hương đã được sử dụng rộng rãi để làm mặt nạ, kem massage và các sản phẩm làm đẹp khác giúp chữa mụn trứng cá.
Bài thuốc giúp chữa trị loại bỏ mụn trứng cá, mụn và sẹo:
Theo các Dược sĩ Cao đẳng Dược, Tinh dầu thảo dược này có tính kháng khuẩn mạnh và khi bôi vào da có thể cho hiệu quả kì diệu. Tuy nhiên, khuyến cáo dùng tinh dầu đinh hương trực tiếp lên vùng da cần chữa trị dưới sự giám sát của người có chuyên môn.
Ngoài ra, có thể phối hợp cùng tinh dầu đinh hương với một loại dầu nền. Hỗn hợp này an toàn đdễ dùng và không cần đến sự giám sát của người có chuyên môn.
Ví dụ, có thể trộn tinh dầu đinh hương với dầu dừa, jojoba hoặc dầu ô liu ( tỉ lệ 1:10)và thoa hỗn hợp lên vùng da bị ảnh hưởng.
Làm Mặt nạ dưỡng da mặt
Mặt nạ thảo dược này không chỉ giúp làm sạch da, diệt vi khuẩn gây mụn mà còn khiến làn da sáng do khi bôi đinh hương giúp làm tăng lưu lượng máu tới da.
Cách làm mặt nạ cho làn da sạch, sáng rạng ngời:
Trộn 1 thìa cà phê bột đinh hương cùng với vài giọt nước cốt chanh tươi với 1 thìa mật ong.
Thoa hỗn hợp này lên mặt, cổ và giữ trong vòng 20 phút.
Sau đó, rửa sạch lại bằng nước lạnh.
Lưu ý khi sử dụng đinh hương để chữa trị bệnh
Đinh hương là thảo dược quý với rất nhiều công dụng chữa trị bệnh nhưng bạn vẫn cần cẩn trọng khi dùng. Cân chú ý đến các vấn đề sau:
- Không tùy tiện sử dụng cho Phụ nữ mang thai hay đang cho con bú.
- Người không hư hàn thì tránh dùng.
- Tuyệt đối không dùng phối hợp chung với uất kim.
- Thảo dược có thể tương tác với các thuốc chống đông máu.
- Người đang viêm sốt, bị nôn mửa do nhiệt không nên dùng.
Đinh hương với những công dụng làm ấm hệ tiêu hoá, chữa đau bụng do lạnh, trị nấc, kích thích tiêu hoá. dùng để sát trùng trong nha khoa… được kể trên. Thảo dược này còn có thể giúp bạn trở nên xinh đẹp hơn chỉ nhờ loại thực phẩm này đó. Trước khi sử dụng bạn cần thận trọng khi dùng và cần có sự tư vấn của thầy thuốc chuyên khoa để sử dụng an toàn hiệu quả trong điều trị./.
Ds.CKI. Nguyễn Quốc Trung