Tác hại của thuốc giảm đau gây nghiện khi sử dụng sai cách

Thuốc giảm đau gây nghiện, còn được gọi là opioid, là nhóm thuốc được sử dụng phổ biến để giảm đau từ trung bình đến nặng. Việc sử dụng sai cách có thể dẫn đến những tác hại nghiêm trọng đối với sức khỏe thể chất, tinh thần và xã hội.

Tác hại của thuốc giảm đau gây nghiện khi sử dụng sai cách

Những tác hại của thuốc giảm đau gây nghiện khi sử dụng sai cách

Gây nghiện

Một trong những tác hại lớn nhất của thuốc giảm đau gây nghiện là khả năng gây nghiện mạnh. Sử dụng sai cách, chẳng hạn như dùng quá liều hoặc kéo dài hơn thời gian được chỉ định, có thể khiến người dùng:

• Lệ thuộc vào thuốc: Cơ thể và não bộ quen với sự hiện diện của thuốc, dẫn đến việc cần tăng liều để đạt được hiệu quả giảm đau ban đầu.
• Nghiện thuốc: Người dùng cảm thấy không thể ngừng sử dụng thuốc, ngay cả khi không còn cần thiết.

Tăng nguy cơ quá liều

Sử dụng thuốc tây y sai cách, chẳng hạn như uống quá liều hoặc kết hợp với các chất khác như rượu hoặc thuốc an thần, có thể dẫn đến quá liều. Triệu chứng quá liều opioid bao gồm:

• Thở chậm hoặc ngừng thở.
• Mất ý thức hoặc hôn mê.
• Tim đập chậm, huyết áp giảm mạnh.
  Quá liều opioid là tình trạng cấp cứu, có thể dẫn đến tử vong nếu không được can thiệp kịp thời.

Ảnh hưởng đến hệ thần kinh

• Suy giảm nhận thức: Sử dụng lâu dài có thể làm giảm khả năng tập trung, trí nhớ và phản ứng linh hoạt.
• Lo âu, trầm cảm: Thuốc có thể thay đổi cơ chế hoạt động của não, dẫn đến rối loạn tâm trạng.
• Rối loạn giấc ngủ: Người dùng có thể gặp khó khăn trong việc duy trì giấc ngủ hoặc cảm thấy mệt mỏi dù đã ngủ đủ.

Ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa

Opioid thường gây táo bón nghiêm trọng, đây là tác dụng phụ phổ biến nhưng dễ bị bỏ qua. Ngoài ra, việc lạm dụng thuốc có thể gây:

• Buồn nôn và nôn mửa.
• Suy giảm chức năng gan, đặc biệt khi dùng kết hợp với rượu hoặc các thuốc khác.

Suy giảm miễn dịch

Dược sĩ Cao đẳng Dược tại Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur chia sẻ: Sử dụng opioid sai cách trong thời gian dài có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng.

Tác động tiêu cực đến xã hội

• Gia tăng tội phạm: Việc nghiện thuốc có thể khiến một số người tìm mọi cách để mua thuốc bất hợp pháp.
• Mất việc làm và giảm chất lượng sống: Nghiện thuốc ảnh hưởng đến khả năng làm việc, học tập và duy trì các mối quan hệ xã hội.

Ảnh hưởng đến gia đình và cộng đồng

Người nghiện thuốc thường trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội. Chi phí điều trị nghiện và quản lý các biến chứng do thuốc gây ra tạo áp lực lớn lên hệ thống y tế.

Nguyên nhân dẫn đến việc sử dụng sai cách

• Lạm dụng thuốc không có chỉ định: Một số người tự ý dùng thuốc giảm đau mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ.
• Thiếu hiểu biết về thuốc: Nhiều người không nhận thức được khả năng gây nghiện và tác hại của opioid.
• Áp lực tâm lý: Căng thẳng, lo âu hoặc trầm cảm có thể thúc đẩy việc lạm dụng thuốc.
• Dễ dàng tiếp cận thuốc: Ở một số nơi, thuốc giảm đau gây nghiện có thể được mua dễ dàng mà không cần kê đơn.

Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur đào tạo Dược sĩ Cao đẳng Dược

Phòng ngừa tác hại của thuốc giảm đau gây nghiện

Sử dụng thuốc đúng cách

• Theo chỉ định của bác sĩ: Chỉ sử dụng thuốc khi có sự hướng dẫn từ bác sĩ và tuân thủ đúng liều lượng.
• Không tự ý kéo dài thời gian dùng thuốc: Chỉ dùng thuốc trong thời gian cần thiết.

Nâng cao nhận thức

• Giáo dục cộng đồng: Tăng cường hiểu biết về nguy cơ gây nghiện và các tác hại tiềm ẩn của opioid.
• Tư vấn tâm lý: Đối với những người có nguy cơ lạm dụng thuốc do áp lực tâm lý, cần hỗ trợ tư vấn sớm.

Tăng cường kiểm soát và quản lý thuốc

• Kiểm soát việc kê đơn: Giới hạn lượng thuốc giảm đau gây nghiện được kê trong một lần.
• Quản lý thuốc tại nhà: Bảo quản thuốc đúng cách, tránh để thuốc trong tầm với của trẻ em hoặc người không được phép sử dụng.

Áp dụng các phương pháp thay thế

• Trị liệu không dùng thuốc: Sử dụng vật lý trị liệu, châm cứu, hoặc các phương pháp giảm đau tự nhiên.
• Sử dụng thuốc giảm đau không gây nghiện: Ưu tiên thuốc giảm đau nhóm NSAIDs hoặc paracetamol khi có thể.

Dược sĩ Cao đẳng Dược Hà Nội nhận định: Thuốc giảm đau gây nghiện mang lại hiệu quả mạnh mẽ trong điều trị đau, nhưng khi sử dụng sai cách, chúng có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe, tâm lý và xã hội. Để phòng ngừa các tác hại, việc nâng cao nhận thức, sử dụng thuốc đúng chỉ định và áp dụng các biện pháp kiểm soát chặt chẽ là điều cần thiết. Chỉ khi sử dụng đúng cách, thuốc giảm đau gây nghiện mới thực sự phát huy vai trò tích cực trong chăm sóc sức khỏe.

Nguồn: thaythuoc.edu.vn