Cây hoắc hương hay còn được biết đến với tên gọi khác là quảng hoắc hương hay Thổ hoắc hương, là dược liệu quý với nhiều công dụng cho sức khỏe.
Tìm hiểu thông tin sơ lược cây hoắc hương
Hoắc hương là loại cây thuộc họ Bạc hà (Lamiaceae), có tên khoa học là Pogos cablin (Blanco) Benth. Hoắc hương có nguồn gốc từ các nước nhiệt đới như Việt Nam, Ấn Độ, Trung Quốc, Indonesia, Mauritius, Thái Lan, Malaysia, Philippines và Tây Phi.
Theo Đông y, hoắc hương là một loại cây thân thảo, sống lâu năm, cây cao khoảng 30cm đến 60 cm. Thân cây hoắc hương có hình trụ vuông, chia thành nhiều nhánh dài khoảng 40cm đến 50 cm, đường kính khoảng 2 đến 7 mm, có nhiều lông tơ mềm. Cành giòn, dễ gãy, mặt gãy thường lộ rõ phần tủy. Thân cây già có lớp sần bám xung quanh, màu nâu xám. Lá hoắc hương có mùi thơm đặc trưng, vị hơi đắng. Hoa hoắc hương có màu hồng hoặc tím nhạt, mọc ở phần ngọn cành hoặc nách lá. Quả bé, có hạt cứng. Mùa hoa quả hoắc hương thường rộ vào tháng 5 đến 6, nhưng rất hiếm khi gặp cây nở hoa.
Theo như chia sẻ của thầy M.Tâm hiện đang công tác tại Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn, dược liệu hoắc hương có chứa một số thành phần hóa học chủ yếu như 1,2 % tinh dầu, 45 % alcohol patchoulic, 50 % patchoulen, cadinen, benzaldehyd, aldehyd cinnamic, eugenol, sesquiterpen, epiguaipyridin.
Hoắc hương và một số bài thuốc trị bệnh
Chữa nôn ói do thấp hàn bên trong
Bài 1: Dùng lá hoắc hương, trần bì, chế bán hạ mỗi vị 1 g, đinh hương 2g đem đi sắc uống. Thực hiện liên tục bài thuốc, mỗi ngày 1 lần cho đến khi dứt điểm triệu chứng.
Bài 2: Đẳng sâm, hoắc hương, xích phục linh, thương truật, hậu phác mỗi vị khoảng 10g, trần bì, bán hạ mỗi vị 5g, cam thảo 3g, gừng tươi 3 lát đem sắc lấy nước uống. Sử dụng thuốc khi còn ấm.
Bài 3: Hoắc hương, chế bán hạ mỗi vị 10g, trần bì, thương truật mỗi vị 6g đem đi sắc uống. Bài thuốc này có tác dụng cải thiện chứng viêm đường ruột thể hàn thấp.
Chữa viêm da cơ địa bội nhiễm
Người bệnh có thể sử dụng hoắc hương độc vị hoặc kết hợp với các nguyên liệu khác như hoàng tinh, đại hoàng, tao phàn để làm thuốc. Tán mịn các nguyên liệu thành bột mịn, sau đó trộn đều với nhau và đem ngâm với giấm khoảng 1 tuần. Lọc bỏ phần xác, dùng hỗn hợp này để ngâm tay và chân, mỗi lần ngâm khoảng 30phút.
Chữa ngoại cảm hàn thấp
Bệnh nhân thường có triệu chứng tức ngực, đau đầu, đầy bụng, tiêu chảy, buồn nôn, phân lỏng có thể tham khảo và áp dụng một số bài thuốc sau đây:
Bài 1: Hoắc hương, bội lan mỗi vị 10g cũng sắc lấy nước để uống. Bài thuốc này thích hợp sử dụng trị cảm thương hàn, đau nặng đầu, tức ngực, buồn nôn, biếng ăn,…
Bài 2: Hoắc hương, đại phúc bì, khương bán hạ, phục linh mỗi vị 1 g, bạch chỉ, tô tử, hậu phát, cát cánh, sinh khương mỗi vị 6g, trần bì 5g, cam thảo 3g, đại táo 10g đem đi sắc lấy nước uống.
Chữa viêm xoang, viêm mũi dị ứng
Lấy khoảng 120 g hoắc hương khô đem tán bột mịn, cho thêm mật heo với lượng vừa đủ để vo viên. Mỗi lần dùng khoảng 3 g. Ngày sử dụng 2 lần với nước ấm. Kiên trì thực hiện khoảng 2 đến 4 tuần.
Chữa chứng đau bụng do đầy hơi
Dùng hậu phát, hoắc hương, mộc hương, chỉ thực mỗi vị 10g, sa nhân 5g, trần bì 3g để sắc lấy nước uống.
Chữa khó tiêu, bụng sôi
Dùng hoắc hương, hoa cây đại, thạch xương bồ mỗi vị 12g, bưởi đào đốt cháy khoảng 6g. Tất cả nguyên liệu đem đi tán mịn, mỗi lần dùng khoảng 2g vào trước bữa ăn khoảng 20 phút. Ngày sử dụng 3 lần. Bên cạnh đó, có thể sử dụng hoắc hương dưới dạng hãm trà để uống theo liều lượng đã chỉ định trên. Tuy không mang lại hiệu quả điều trị bệnh dứt điểm nhưng hoắc hương có khả năng cải thiện bệnh khá tốt.
Những điểm cần lưu ý khi dùng hoắc hương
Theo Y sĩ Y học cổ truyền Phương Lan cho biết hoắc hương chống chỉ định với một số đối tượng gồm Phụ nữ mang thai và cho con bú; Trẻ em và Người bị dị ứng hoặc mẫn cảm với dược liệu. Bên cạnh đó, các bạn cần lưu ý một số điều khi dùng hoắc hương như sau:
Dược liệu này còn làm ảnh hưởng đến kết quả đo huyết áp, nhất là đối với những người có huyết áp thấp. Đừng nên sử dụng dược liệu này trước khi thực hiện đo huyết áp.
Thường xuyên kiểm tra huyết áp, nhịp tim, xét nghiệm gan định kỳ để theo dõi tình trạng độc tố tích tụ trong gan.
Bảo quản và sử dụng dược liệu đảm bảo, không nên sử dụng dược liệu bị ẩm mốc, có mùi khác lạ.
Không sử dụng hoắc hương trước khi phẫu thuật khoảng 2 tuần.