Từ lâu, trong y học phương đông cây ba chạc đã được xem như một loại dược liệu quý có nhiều tác dụng tốt đối với sức khỏe. Tuy nhiên cái tên ba chạc vẫn còn mới mẻ và xa lạ đối với nhiều người. Bài viết dưới đây sẽ giúp chúng ta tìm hiểu rõ về công dụng cũng như cách sử dụng dược liệu ba gạc hiệu quả.
- Thông tin thực vật về cây ba chạc
Tùy theo từng vùng miền khác nhau mà cây ba chạc sẽ có nhiều tên khác nhau như: cây dầu dấu, cây chè đắng, cây mạt hay cây bí bái …Cây ba chạc mang tên khoa học Euodia Lepta Merr – họ Cam Rutaceae.
Theo Giảng viên Dược – Trường Cao đẳng Y Dược Hà Nội: Ba chạc là cây thân gỗ, chiều cao cây có thể cao đến 4 – 5 m. Các tỉnh Quảng Nam, Lâm Đồng, Hòa Bình hay Sơn La là những vùng có cây ba chạc phát triển mạnh. Tất cả các bộ phận của cây ba chạc đều có thể được dùng để bào chế thuốc trị bệnh tuy nhiên rễ và lá là 2 bộ phận được sử dụng nhiều nhất. Thân cây ba chạc thường được dùng khi thân còn tươi, rễ cây thường được thái mỏng thành lát sau đó phơi khô, bảo quản và dùng dần.
Ba chạc là cây thân gỗ có thể cao đến 4 – 5 m
- Dược liệu ba chạc và những công dụng dược lý đáng lưu ý
Ba chạc là loại dược liệu quý mang đến nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Trong số đó công dụng nổi bật của ba chạc phải kể đến là khả năng giải độc, thanh nhiệt cơ thể, giúp giảm đau, chữa đỏ da và mẫn ngứa trên da. Ngoài ra, ba chạc còn hỗ trợ giúp làm hạ cholesterol trong máu và chỉ số huyết áp được duy trì ổn định, cải thiện tình trạng máu nhiễm mỡ. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng ba chạc có khả năng kháng khuẩn và ức chế vi khuẩn Shigella phát triển.
Dược liệu ba chạc được sử dụng trong nhiều bài thuốc điều trị các bệnh lý như:
- Trị ghẻ, viêm hay chốc đầu, chữa viêm họng, bị tắc sữa, trẻ em bị co giật, da bị nhiễm trùng, mụn nhọt trên da,…
- Điều trị các bệnh về xương khớp, bong gân, phong thấp hay tê bì tay chân, kinh nguyệt không đều,…
- Giúp giải độc và thanh nhiệt cơ thể, hỗ trợ tiêu hóa
Rễ và lá cây ba chạc là hai bộ phận được sử dụng nhiều nhất
- Một số bài thuốc Đông y có chứa dược liệu Ba chạc
- Bài thuốc giúp hồi phục sức khỏe sau sanh
Chuẩn bị 10g rễ cây ba chạc pha cùng nước nóng, uống như nước trà mỗi ngày. Hoặc có thể sắc khoảng 16g lá cây ba chạc cùng 6 chén nước, sắc trong 30 phút đến khi nước cô lại còn khoảng 1 nửa thì ngừng nấu. Uống 3 lần/ ngày, dùng liên tục trong 7 ngày.
Bài thuốc này có công dụng giúp phụ nữ sau sinh ăn uống ngon miệng, giúp kích thích hệ tiêu hóa và lợi sữa, làm giảm tình trạng mất sữa hay tắc sữa.
Bài thuốc từ rễ cây ba chạc giúp hồi phục sức khỏe sau sinh
- Bài thuốc chữa ghẻ và mẩn ngứa da
Ba chạc là loại dược liệu có công dụng tốt trong việc chữa ghẻ ngứa. Chỉ cần dùng từ 50 – 100 g lá ba chạc còn tươi. Đem lá rửa sạch và đun sôi cùng 4 – 5 lít nước, đun trong 1 tiếng.
Đợi cho nước ấm lại thì dùng nước này để tắm. Dùng bã lá chà vào vùng da bị nổi ghẻ hoặc mẩn ngứa. Tắm nước lá ba gạc mỗi ngày đến khi tình trạng ghẻ ngứa giảm thì ngưng dùng.
- Bài thuốc trị xương khớp
Dùng lá ba chạc phối hợp cùng lá tầm gửi, đem cả hai loại lá rửa sạch, giã nát, đắp lên vùng da đang bị đau nhức. Đắp 1 lần/ngày, đắp liên tục từ 7 – 10 ngày.
Thay vì dùng dạng đắp có thể dùng dạng uống như sau. Cho 12g dược liệu thiên niên kiện cùng 10g rễ bưởi và 8g dành dành. Đem tất cả nguyên liệu rửa sạch, thái nhỏ và phơi khô. Ngâm cùng rượu khoảng 30 – 40 độ, thời gian ngâm càng lâu dược chất chiết ra được càng nhiều. Mỗi ngày uống 2 ly, uống trong 10 ngày.
- Bài thuốc giúp hỗ trợ phòng ngừa bệnh cảm cúm
Chuẩn bị các nguyên liệu sau đây: 30g rau má, 15g lá ba chạc, 15g cúc chỉ thiên, 15g đơn buốt. Rửa sạch dược liệu đã chuẩn bị sau đó sắc cùng 6 bát nước, sắc với lửa nhỏ trong 30 phút, sắc đến khi nước thuốc còn lại khoảng một nửa. Uống 2 lần/ngày, duy trì uống liên tục trong 1 tuần.
- Bài thuốc hỗ trợ điều hòa kinh nguyệt
Cần sử dụng khoảng 12g dược liệu rễ ba chạc đem sắc cùng 6 bát nước, sắc cho đến khi lượng nước còn khoảng 1 nửa ban đầu thì ngưng. Chia nước thuốc ra uống 3 lần/ngày. Để đạt được hiệu quả cần dùng liên tục trong 15 ngày.
Giảng viên Trường Cao đẳng Y Dược Hà Nội cho hay, chúng ta cần phải lưu ý rằng không chỉ riêng đối với dược liệu ba chạc mà bất kỳ loại dược liệu nào khác trước khi sử dụng cũng cần được thăm khám và có sự tư vấn từ bác sĩ để có thể sử dụng đúng cách, đúng liều lượng.
Bài viết đã tổng hợp các thông tin liên quan về cây ba chạc cũng như công dụng mà loại dược liệu này mang đến cho sức khỏe. Mong rằng những thông tin chia sẽ từ bài viết sẽ hữu ích giúp cho chúng ta có thể sử dụng loại dược liệu quý này trong chăm sóc, bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình một cách hiệu quả.