Dừa Nước – Loại quả giúp thanh nhiệt, giải khát tốt cho sức khỏe.

Ở miền Tây Nam Bộ Dừa nước là loại cây đặc trưng. Với cơm thịt trắng, mềm bên trong nước quả có vị ngọt thơm, tính mát và thường được dùng để chế biến thành món ăn giúp giải khát và thanh nhiệt. Ngoài ra, dừa nước còn có tác dụng Thanh nhiệt, giải nhiệt, cầm máu, nhuận nhan sắc,và bồi bổ sức khỏe được sử dụng trong rất nhiều bài thuốc Đông y.Hãy cùng Giảng viên Dược trường Cao đẳng y dược Pasteur tim hiểu về loại cây trái đặc trưng vùng quê miền tây này nhé!

 Cây Dừa nước ở miền Tây Nam Bộ

Tên gọi khác: Dừa lá

Tên khoa học: Nypa fruticans – Arecaceae (Họ Cau)

1.Mô tả chung dược liệu dừa nước

1.1. Đặc điểm thực vật của cây dừa lá

Theo Giảng viên Dược – Trường Cao đẳng Y Dược Hà Nội: Dừa nước là loài cây có thân ngầm mọc dưới mặt đất, bên dưới là hệ thống rễ chằng chịt, Cây sinh sống thành dãy ở ven sông, kênh rạch nước lợ.

Lá to có hình lược, dài từ 6 – 8m, lá chét nhỏ, cuống lá to, tròn, cứng chắc và bẹ lá phình to.

Hoa mọc thành cụm , hoa cái có hình cầu ở đầu ngọn và các cành phía dưới mang các hoa đựccó màu vàng hoặc đỏ, , cụm hoa cái dài khoảng 60 – 90cm. Khi thụ phấn, các quả nhỏ mọc ép vào nhau tạo thành buồng lớn, có từ 30 – 60 quả mỗi buồng. Hoa thường nở nhiều từ tháng 6-7, mùa quả từ tháng 8-10 và tháng 2

Quả loại quả hạch hóa gỗ mọc sát vào nhau thành cụm hình cầu có màu mận sậm, bên trong quả có cơm màu trắng, mềm thơm và ăn được, bên trong chứa nhân cứng.

Cây sinh sôi phát triển bằng hạt khô rụng và phân tán theo dòng nước thủy triều.

Thường loại cây này khoảng 10 năm tuổi trở lên mới nở hoa và kết quả.

 

Dừa lá sống thành dãy ở ven sông, kênh rạch nước lợ, rễ và thân mọc chìm ở bên dưới

2. Phân bố

Trong những vùng đầm lầy ven sông hoặc ven biển Dừa nước phát triển mạnh. Có nhiều ở ven biển Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương. Ở nước ta, dừa lá mọc nhiều ở các tỉnh miền Tây Nam Bộ.

* Thu hái – sơ chế

Thông thường khi thấy cuống dừa cúi xuống thì mới thu hái

Thu hái quả dừa nước nhiều nhất vào tháng 8 – 10 hoặc tháng 2

Sau khi hái về, quả tách riêng từng trái, rồi chẻ đôi dùng thìa nạo phần cơm bên trong.

Cùi của nó thường được dùng ăn để giải khát và thanh nhiệt.

3. Bộ phận sử dụng

Các bộ phận Dừa lá có thể dùng vào nhiều việc như:

Quả:  để ăn giúp giải khát – thanh nhiệt cơ thể.

Lá cây: thường sử dụng cho việc lợp mái nhà ở, che nắng mưa

Nhựa ngọt của cây: Là nước được ra  bằng cách Chích vào quài dừa còn chưa nở, để hứng lấy nhựa rồi chế biến thành thức uống có cồn như bia, rượu hay giấm nguyên chất.

Cánh hoa dừa: được sử dụng như một loại trà uống hàng ngày.

4.Thành Phần Hóa Học Của Dừa nước

Trong quả có chứa các protein, đường, chất béo, amino acid, vitamin C, và  các khoáng chất Na, Fe, K…

Dịch cây dừa nước chứa saccharose. 15%

5.Tác dụng dược lý Vị thuốc dừa nước (dừa lá)

– Theo y học cổ truyền:

.Tính vị: Có vị ngọt, tính mát, thơm và không có độc.

.Quy kinh: Quy vào kinh Bàng Quang và Can v

Tác dụng: Giải nhiệt, cầm máu, nhuận nhan sắc. tăng cường khí lực,

Chủ trị: , Chữa cảm nắng, trị nóng trong người và Thổ huyết, chảy máu cam , bí tiểu tiện, táo bón.

– Theo y học hiện đại:

1.Hỗ trợ chữa trị tiểu đường type 2:

Với Lượng amino axit và chất xơ trong quả, giúp làm tăng độ nhạy cảm với insulin và ngăn chặn quá trình hấp thu đường của cơ thể, nên tác dụng làm hạ đường huyết và ngăn ngừa các biến chứng ở bệnh tiểu đường.

2.Tác dụng giúp hạ áp: Với hàm lượng acid lauric, kali dồi dào, dừa lá còn có thể tác dụng giãn mạch và điều hòa huyết áp.

3.Hỗ trợ ngăn ngừa táo bón:

Chứa nhiều chất lỏng, vitamin, chất xơ và khoáng chất. Nên dừa lá có tác dụng tăng cường nhu động ruột, duy trì lượng chất lỏng trong ruột kết và giảm nguy cơ táo bón, đặc biệt là ở người lớn tuổi.

4. Điều hòa kinh nguyệt:Với tác dụng làm mát, bổ sung dừa lá thường xuyên giúp cơ thể thanh nhiệt, điều hòa kinh nguyệt và trị cải thiện các chứng bệnh: thống kinh, bế kinh,  máu kinh ra ít,…

5.Phòng ngừa rối loạn tiêu hóa:

Sau khi được dung nạp Axit lauric trong dừa lá sẽ chuyển thành monolaurin – hoatjchaats này có tác dụng ức chế ký sinh trùng và vi khuẩn có hại ở đường ruột, giúp giảm nguy cơ rối loạn tiêu hóa.

6. Nuôi dưỡng làn da:Dùng dừa lá thường xuyên có thể giúp độ ẩm cho da duy trì và ngăn ngừa lão hóa.

* Cách sử dụng-liều dùng:

Dùng để ăn trực tiếp hoặc chế biến thành các món ăn giải khát và thanh nhiệt.

Do dừa lá không có độc nên bạn có thể dùng từ 100 – 300g/ ngày.

Một số bài thuốc có sử dụng Dừa lá:

6. Dừa nước đá đường

Thức uống này. giúp giải khát, thanh nhiệt, phòng ngừa cảm nắng. sẽ giúp cơ thể bạn mát mẻ hơn trong ngày hè.

Cách thực hiện

Dùng Cùi từ quả, dầu chuối và nước đường.

Thực hiện: Pha nước đường thếm 1 ít dầu chuối vào, sau đó thêm cùi dừa lá và đá vào, trộn đều lên uống

2. Mứt dừa nước

Các dịp lễ tết thay cho một số loại mứt khác Mứt dừa nước có thể là một lựa chọn.Mứt dừa vừa dẻo, vừa thơm kèm thêm ly trà cũng có thể khiến bạn mãi không ngưng.

Cách thực hiện

Sử dụng đường cát trắng 500g và Cơm dừa nước 1kg

Thực hiện: Cho cơm dừa đã ráo sau đó thêm đường trắng vào trộn đều và để trong vòng 10 phút

Đem nấu với lửa nhỏ rim cho đến khi đường hơi sền sệt, thêm vào 1 ít nước cốt chanh, rồi sên cho đến khi hoàn toàn. để nguội rồi cho mứt vào lọ thủy tinh bảo quản, ăn dần.

3. Chè dừa nước

Chế biến cần trải qua nhiều công đoạn. Nhưng Hương vị của chè dừa nước khó lòng chê được.

Cách thực hiện:

Sử dụng: dừa lá 300g, nấm tuyết 1 tai và đường cát trắng 300g. Hạt sen, đậu xanh, Thạch dừa, và nhãn nhục mỗi thứ 100g,

Cách thực hiện:

– Chần qua nước sôi khi Nấm tuyết ngâm cho nở, rồi cắt nhỏ vừa ăn.

–  Đem ướp với đường và đậy kín. chần sơ với nước sôi nhãn nhục sau đó rửa sạch rồi, hạt sen và đậu xanh nấu cho chín mềm. Khi ăn, mới cho nguyên liệu vào cốc rồi thêm đá vào.

4.Trị sản hậu

Dùng phần ngọn (đọt) lá non của Dừa lá, đem nướng, vắt lấy nước uống.

7.Lưu ý khi dùng

Giảng viên Trường Cao đẳng Y Dược Hà Nội cho hay, Không nên dùng cho người có : da xanh tái, ăn uống chậm tiêu, hay bị tiêu chảy, ít khát nước, bắp thịt mềm, chậm chạp.Dùng quá nhiều dừa lá có thể gây ớn lạnh, rối loạn tiêu hóa; đầy bụng, khó chịu và buồn nôn Nhằm hạn chế tình trạng chân tay yếu và thiếu độ linh hoạt dẻo dai, Không nên ăn dừa lá trước khi chơi thể thao.

Qua bài viết trên ta thấy Dừa nước có thành phần dinh dưỡng và tác dụng dược lý đa dạng, Là loại quả không đơn thuần là loại quả thông thường mà còn được dùng như một vị thuốc trong đông y để chữa trị bệnh. Tuy nhiên không nên ăn nó quá nhiều, thay vào đó nên cân bằng chế độ dinh dưỡng bằng các loại thực phẩm khác để tránh ảnh hưởng xấu đến sức khỏe./.

DsCKI. Nguyễn Quốc Trung