Thiếu máu cơ tim: Các phương pháp nhận diện và phòng ngừa

Thiếu máu cơ tim là một vấn đề sức khỏe tim mạch nghiêm trọng, tiềm ẩn nhiều nguy cơ biến chứng đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện và quản lý đúng cách.

Thiếu máu cơ tim được hiểu như thế nào?

Tình trạng thiếu máu cơ tim xảy ra khi lưu lượng máu cung cấp cho cơ tim bị suy giảm do sự tắc nghẽn hoặc hẹp các động mạch vành (các mạch máu nuôi tim). Nguyên nhân hàng đầu của sự tắc nghẽn này thường là do quá trình xơ vữa động mạch.

Khi cơ tim không nhận đủ oxy, sẽ dẫn đến triệu chứng khó chịu, thậm chí có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như suy tim, rối loạn nhịp tim, hoặc nhồi máu cơ tim. Bệnh lý này có xu hướng gia tăng ở người lớn tuổi và những người có lối sống không khoa học.

Các nguyên nhân gây thiếu máu cơ tim

Thiếu máu cơ tim không tự nhiên mà hình thành; nó thường là kết quả của một hoặc nhiều yếu tố tác động đến hệ thống mạch máu của tim. Theo các chuyên gia y khoa Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn, các nguyên nhân chủ yếu gây thiếu máu cơ tim là:

– Xơ vữa động mạch: Đây là “thủ phạm” chính yếu. Sự tích tụ của cholesterol, chất béo và các chất khác trên thành động mạch vành tạo thành các mảng xơ vữa, làm lòng mạch hẹp lại, cản trở dòng chảy của máu.

– Huyết khối: Một cục máu đông hình thành trên bề mặt mảng xơ vữa có thể đột ngột gây tắc nghẽn hoàn toàn động mạch vành, dẫn đến tình trạng nhồi máu cơ tim cấp tính.

– Co thắt động mạch vành: Sự co thắt bất thường của các cơ trơn trong thành động mạch vành có thể làm giảm đột ngột lượng máu đến tim. Các yếu tố kích hoạt có thể bao gồm hút thuốc lá, stress, nhiệt độ lạnh, hoặc sử dụng một số loại thuốc.

Ngoài ra các yếu tố khác có nguy cơ làm tăng khả năng mắc bệnh là:

• • Tăng huyết áp: Gây áp lực lên thành mạch máu, thúc đẩy xơ vữa.
  • Hút thuốc lá: Làm tổn thương nội mạc mạch máu, giảm oxy trong máu.
  • Rối loạn lipid máu: Mức cholesterol và triglyceride cao trong máu.
  • Đái tháo đường: Gây tổn thương mạch máu trên khắp cơ thể.
  • Béo phì và thừa cân: Tăng gánh nặng cho tim.
  • Ít vận động thể chất: Làm tăng nguy cơ các bệnh tim mạch.
  • Tiền sử gia đình có người mắc bệnh tim mạch sớm.
  • Tuổi cao.

Triệu chứng cảnh báo thiếu máu cơ tim

Việc nhận biết sớm các dấu hiệu của thiếu máu cơ tim là then chốt để can thiệp kịp thời, giảm thiểu nguy cơ biến chứng.

– Đau thắt ngực (Angina):

• • Vị trí: Thường ở giữa ngực hoặc hơi lệch trái.
  • Cảm giác: Ép chặt, bóp nghẹt, nặng nề, đôi khi nóng rát.
  • Hướng lan: Có thể lan ra cánh tay trái, vai trái, cổ, hàm, hoặc lưng.
  • Thời điểm xuất hiện: Thường khi gắng sức (đi bộ nhanh, leo cầu thang), xúc động mạnh, hoặc sau bữa ăn no.
  • Thời gian: Thường kéo dài vài phút và giảm khi nghỉ ngơi hoặc dùng thuốc giãn mạch vành (nitroglycerin).

– Khó thở: Cảm giác hụt hơi, không đủ không khí, đặc biệt khi gắng sức hoặc thậm chí khi nằm.

– Mệt mỏi: Cảm giác kiệt sức, suy nhược không rõ nguyên nhân, có thể nặng hơn khi hoạt động.

– Rối loạn nhịp tim: Cảm giác tim đập nhanh, chậm, hoặc không đều.

– Đổ mồ hôi lạnh: Thường đi kèm với đau ngực và khó thở, có thể là dấu hiệu của một cơn nhồi máu cơ tim cấp tính.

– Chóng mặt, choáng váng: Do lượng máu lên não giảm.

– Buồn nôn: Đôi khi xuất hiện cùng với các triệu chứng khác.

Lưu ý rằng không phải ai bị thiếu máu cơ tim cũng có đầy đủ các triệu chứng trên, và mức độ biểu hiện cũng khác nhau ở mỗi người.

Các phương pháp phòng ngừa thiếu máu cơ tim hiệu quả

Phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh. Bác sĩ giảng viên Cao đẳng Y đa khoa cho biết những biện pháp bạn có thể thực hiện để giảm nguy cơ mắc thiếu máu cơ tim:

– Kiểm soát huyết áp: Duy trì huyết áp ở mức mục tiêu bằng chế độ ăn uống lành mạnh (giảm muối, tăng rau xanh và trái cây), tập thể dục thường xuyên, tránh căng thẳng, và dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.

– Quản lý cholesterol máu: Thực hiện chế độ ăn ít chất béo bão hòa và cholesterol, tăng cường chất xơ hòa tan, và sử dụng thuốc khi cần thiết.

– Kiểm soát đường huyết: Đặc biệt quan trọng đối với người bệnh đái tháo đường. Tuân thủ chế độ ăn, luyện tập và dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ.

– Ngừng hút thuốc lá: Hút thuốc lá là một yếu tố nguy cơ mạnh mẽ đối với bệnh tim mạch.

– Duy trì cân nặng hợp lý: Ăn uống cân đối và tập thể dục để tránh thừa cân, béo phì.

– Tập thể dục đều đặn: Lựa chọn các bài tập phù hợp với sức khỏe và duy trì ít nhất 150 phút hoạt động cường độ vừa phải mỗi tuần.

– Giảm căng thẳng: Tìm các phương pháp thư giãn như yoga, thiền, hoặc các hoạt động giải trí.

– Khám sức khỏe định kỳ: Giúp phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ và bệnh lý tim mạch.

Thiếu máu cơ tim hoàn toàn có thể được phòng ngừa và quản lý hiệu quả nếu chúng ta chủ động thực hiện các biện pháp bảo vệ sức khỏe tim mạch và thăm khám định kỳ.