Cập nhật hướng dẫn sử dụng thuốc bởi các Thầy Thuốc
Loading...
Hà thủ ô, hay còn gọi là dạ gia đằng, dạ hợp, thủ ô, là một loại cây thuộc họ rau răm, có tên khoa học là Fallopia multiflora (thunb) Haraldson. Theo đông y, hà thủ ô có vị chát, ngọt, đắng, tính hơi ấm và được sử dụng để làm đen tóc, bổ máu, an thần, dưỡng can và nhuận tràng.
Nét đặc trưng về cây hà thủ ô đỏ
Theo giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM cho biết, Hà thủ ô là loại cây leo lâu năm, thân quấn xoắn vào nhau, mặt ngoài màu xanh tía nhẵn, có vân, và rễ phình thành củ. Thường mọc hoang ở miền núi phía bắc như Lai Châu, Sơn La, Hà Giang, và Lào Cai. Tuy nhiên, hiện nay cây này cũng được trồng ở miền Nam, đặc biệt phát triển mạnh ở Lâm Đồng, Đắk Lắk, Phú Yên, và Bình Định.
Chế biến hà thủ ô đỏ
Theo đông y, củ hà thủ ô đặc biệt là hà thủ ô đỏ có vị đắng ngọt, chát, và có tính hơi ôn. Vị đắng liên quan đến tính lạnh, vị chát liên quan đến táo sáp, có thể dẫn đến đại tiện đi nhiều lần, phân vừa táo vừa nát, được cho là do tác dụng phụ không mong muốn. Do đó, hà thủ ô thường được chế biến sẵn trước khi sử dụng.
Quá trình chế biến bao gồm rửa sạch và cạo vỏ, ngâm với nước gạo, thái miếng và chưng cùng đậu đen để giảm độc tính và tăng sức bổ. Theo tây y, hà thủ ô chứa các hợp chất như tanin và antraglycozid, có tác dụng làm săn se, cố sáp, cầm tiêu chảy và nhuận tràng, thường được sử dụng trong trường hợp táo bón kinh niên. Tuy nhiên, cần hướng dẫn của bác sĩ về liều lượng và cách sử dụng để tránh tác dụng phụ không mong muốn.
Công dụng của hà thủ ô đỏ
Hà thủ ô đỏ có nhiều công dụng quý giá cho sức khỏe. Thân và lá, được gọi là giao đằng, có vị ngọt và tính bình, được sử dụng để dưỡng tâm, an thần, dưỡng huyết và hoạt lạc. Ngoài ra, chúng cũng được dùng để điều trị các tình trạng thần kinh suy nhược, thiếu máu, và đau mỏi toàn thân.
Rễ củ, hay gọi là hà thủ ô, có vị đắng chát và tính hơi ôn. Chúng có tác dụng bổ can thận, dưỡng huyết, bổ âm, giải độc và nhuận tràng thông tiện. Hà thủ ô đỏ cũng được sử dụng để điều trị các vấn đề như can thận âm hư, huyết hư, đau đầu, và tình trạng rối loạn tiêu hóa như táo bón.
Mặc dù hà thủ ô đỏ có nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng một số người cần tránh sử dụng như người đàm thấp, tỳ hư, và khi có tình trạng đại tiện lỏng.
Theo giảng viên tại trường Cao đẳng Dược Hà Nội, Ngoài ra, hà thủ ô đỏ còn có tác dụng bổ thần kinh với hợp chất lecitin giúp cường tim ếch cô lập và tạo hồng cầu tốt hơn. Nước sắc hà thủ ô đỏ cũng có tác dụng ức chế trực khuẩn lao và dịch chiết cồn hà thủ ô đỏ có thể hạ cholesterol và chống oxi hóa.
Một số bài thuốc sử dụng hà thủ ô đỏ trong điều trị bệnh
Bài 1: Hỗn hợp 12g hà thủ ô đỏ, 12g đan sâm, và 60g trân châu được sắc và uống trong 1 tháng giúp điều trị buồn bực, mất ngủ, hay mộng mị.
Bài 2: Pha chế từ 12g hà thủ ô, 12g bắc sa sâm, 12g quy bản, và 12g long cốt bạch thược giúp bổ huyết, an thần, và trị các vấn đề như hư, lo lắng, mất ngủ, âm hư, huyết khô, râu tóc bạc sớm.
Bài 3: Thất bảo mỹ nhiệm đơn gồm 20g hà thủ ô chế, 12g bạch linh, 12g ngưu tất, 12g đương quy, 12g thỏ ty tử, và 12g phá cố chỉ. Uống 2 lần mỗi ngày với liều lượng 12g mỗi lần, chiêu bằng nước muối nhạt. Hỗn hợp này hỗ trợ thận, cố tinh, trị gan thận yếu, và giảm đau nhức lưng, đầu gối, phụ nữ khí hư, nam giới di tinh.
Bài 4: Hà thủ ô hợp tễ gồm 12g hà thủ ô, 12g sinh địa, huyền sâm, 12g bạch thược, 12g hạn liên thảo, 12g sa uyển tật lê, 12g hy thiêm thảo, 12g tang ký sinh, và 12g ngưu tất. Hỗn hợp này giúp điều trị thiếu máu, tăng huyết áp, đầu váng, mắt hoa, và tê cứng ở chân tay.
Bài 5: Sử dụng hà thủ ô sống, sài hồ, và đậu đen hoặc pha từ hà thủ ô chế, đảng sâm, đương quy, trần bì, và gừng lùi để giảm sốt rét lâu ngày và chứng sốt li bì triền miên.
Bài 6: Sử dụng 30-60g hà thủ ô tươi để sắc và uống giúp nhuận tràng, thông tiện, và điều trị các chứng huyết hư, tân dịch khô gây ra táo bón. Uống hà thủ ô hằng ngày cũng có thể chữa chứng tinh trùng yếu và tinh loãng.
Phối hợp hà thủ ô đỏ với tang ký sinh và nữ trinh tử có tác dụng chữa tăng áp huyết do xơ vữa mạch ở người cao tuổi.
Nguồn: thaythuoc.edu.vn
